In een artikel op NieuwWij wijst onderzoeker Soukaina El Jaouhari op een valkuil bij het hanteren van een cultuursensitieve benadering. Cultuursensitiviteit houdt in dat zorgprofessionals zich bewust zijn van hun eigen normatieve kaders waarbinnen ze waarnemen en handelen, en tegelijkertijd open en objectief staan ten opzichte van cultuurverschillen. De praktijk blijkt echter weerbarstig. We zien in de zorgpraktijk dat aannames over etnische groepen soms het uitgangspunt vormen in de cultuursensitieve benadering. Onbewust wordt hierbij – onterecht – uitgegaan van homogeniteit bij etnische groepen. Dingen als taal, het kennen van de cultuur en de daarbij behorende sociale regels, gewoonten en gebruiken van migrantgroepen lijken leidend te zijn. Hoewel dit zonder twijfel stuk voor stuk aspecten zijn die een substantiële rol spelen in de leefwereld van mensen met een migratieachtergrond, schuilt het gevaar in het toeschrijven van gedrag, hulpvragen en signalen aan de culturele achtergrond van mensen met een migratieachtergrond. Een voorbeeld is een zorgprofessional die vertelt over een van haar cliënten: “Ik sprak met een mantelzorger, en dochter, van een oudere Marokkaanse dame, en zij gaat altijd met haar moeder mee naar de huisarts. Dat doet ze vast zo omdat dat normaal is in Marokko.” Door de culturaliserende bril waarmee deze zorgprofessional naar haar cliënte en diens zorgvragen kijkt, gaat zij voorbij aan wat er mogelijk of zelfs waarschijnlijk nog meer speelt in de leefwereld van haar cliënte. De tendens om cultuur als verklarende factor te nemen bij zorgvragen is beperkend en kan zelfs schadelijk zijn. Door te denken in hokjes wordt immers onvoldoende recht gedaan aan de specifieke leefwereld en ervaring van deze mensen en aan de individualiteit van hun zorgvragen.
Lees het volledige artikel op NieuwWij
Label: cultuursensitieve zorg
Minister Conny Helder ontvangt Leidraad Cultuurspecifieke zorg
Op 7 september 2022 heeft NOOM, Netwerk Organisaties van Oudere Migranten, de Leidraad Cultuurspecifieke zorg, Vanuit cultuursensitief handelen naar cultuurspecifieke elementen in zorg en welzijn, aan minister Helder van VWS overhandigd. De leidraad is ontwikkeld met subsidie van VWS en inspireert zorgaanbieders tot cultuurspecifieke zorg voor ouderen met een migratieachtergrond. Voor zowel professionals als vrijwilligers, die te maken hebben met ouderen met een migratieachtergrond is deze leidraad bruikbaar.
De leidraad is tot stand gekomen door met ruim 150 ouderen, vrijwilligers, mantelzorgers en professionals te spreken. Hun ervaringen, behoeften en wensen zijn in deze leidraad opgenomen. Met ouderen spreken en je verdiepen in hun leefwereld levert veel op. Een aanbod op het gebied van zorg en welzijn dat past bij de belevingswereld van ouderen met een migratieachtergrond en waar men zich in herkent is noodzakelijk om mensen te ondersteunen. 
Het bevordert beter contact en daardoor betere zorg. Zeker nu ook vanuit het WOZO programma van VWS benadrukt wordt dat ouderen zo lang mogelijk thuis moeten blijven, is het van belang om ook met ouderen met een migratieachtergrond in gesprek te gaan en te blijven over de best passende zorg. De producten uit de leidraad zijn hier helpend bij.
Download hier de Leidraad
Voor een uitgebreider verslag van de presentatie klik hier
Zie ook: https://netwerknoom.nl/wp-content/uploads/2022/08/Leidraad.pdf
Leidraad cultuurspecifiek zorg
Met de publicatie Leidraad cultuurspecifieke zorg, maak kennis met de leefwereld van oudere migranten, wil het NOOM een bijdrage leveren aan het versterken van bestaande initiatieven voor cultuurspecifieke zorg voor migrantenouderen en wil het helpen om nieuwe plannen uit te werken tot instrumenten en interventies die bijdragen aan het verkleinen van verschillende achterstanden, zoals in gezondheid en beleving van gezondheid, zowel fysiek als psychisch.
De volgende onderdelen maken deel uit van de Leidraad Cultuur Specifieke Zorg:
- suggesties over communicatie en bejegening
- aanvullingen die bijdragen aan passende zorg
- scholing om nieuwe kennis eigen en toepasbaar te maken
- naslagwerk dat kan worden gebruikt om met elkaar in gesprek te gaan
Ook bevat de leidraad een overzicht met links naar voorzieningen en informatie op het gebied van cultuursensitieve en cultuurspecifieke zorg.
De leidraad is het resultaat van drieënhalf jaar werken en is tot stand gekomen aan de hand van vele gesprekken met ouderen met een migratieachtergrond en met de mensen die belangrijk voor hen zijn. De publicatie is tot stand gekomen met steun van het ministerie van VWS en maakt deel uit van het bredere project Leidraad cultuurspecifieke zorg.
Download hier de Leidraad
Surinaamse ouderen leven op dankzij cultuurspecifieke zorg
In Nederland komt de grootste groep 55-plussers met een migratieachtergrond uit Suriname. Maar zij voelen zich niet altijd thuis in de Nederlandse ouderenzorg. De vraag naar cultuurspecifieke woongroepen en verpleegtehuizen groeit, want teruggaan naar Suriname is geen optie.
Mensen met een migratieachtergrond voelen zich echter niet altijd voldoende thuis in de Nederlandse gezondheidszorg, blijkt uit onderzoek van Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS).
In een reportage op NieuwWij vertellen Surinaamse ouderen over hun wensen en ervaringen met betrekking tot cultuursensitief wonen en zorgen.
Leernetwerken diversiteitsensitieve zorg
De diversiteit in de Nederlandse samenleving wordt steeds groter en daarmee ook het belang van diversiteitsensitieve zorg. In leernetwerken kunnen professionals van verschillende organisaties, experts en sleutelpersonen kennis uit wetenschap en praktijk met elkaar verdiepen rond dit thema. In een handreiking geeft KIS diverse adviezen en tools voor het starten en blijven faciliteren van een leernetwerk.
Lees meer op de website van KIS
Download de publicatie
Infographic diversiteitsensitieve ouderenzorg
Het aantal ouderen met een migratieachtergrond neemt toe. Maar het zorgaanbod is vaak niet goed afgestemd op de achtergrond, taal en leefsituatie van deze ouderen. Hierdoor ontstaan problemen. Ouderen krijgen bijvoorbeeld te laat zorg omdat zij niet goed weten welke zorg zij kunnen krijgen. In een infographic geeft KIS informatie over het waarom van diversiteitsensitieve ouderenzorg, en verwijst het naar tools en handreikingen.
Lees meer op de website van KIS
Download de infographic
Oud worden in een herkenbare omgeving met kleuren en geuren van vroeger
De gemeente Amersfoort heeft het NOOM in 2020 de opdracht gegeven om de volgende vragen te onderzoeken:
- wat is de waarde van cultuurspecifieke zorg?
- wat is nu het aanbod van cultuurspecifieke dagbesteding en verpleeghuiszorg in de regio Amersfoort?
- wat kan de gemeente op basis van ervaringen uit de praktijk doen om cultuurspecifieke dagbesteding en verpleeghuiszorg aan te moedigen, te ondersteunen en aan te bieden?
Om een antwoord te vinden op deze vragen voerde het NOOM gesprekken met organisaties van migranten en met welzijns-en zorgorganisaties. De uitkomsten van deze gesprekken en de daarop gebaseerde conclusies en aanbevelingen zijn nu gepubliceerd onder de titel ‘Oud worden in een herkenbare omgeving met kleuren en geuren van vroeger, een onderzoek naar de behoefte en het aanbod van Cultuurspecifieke zorg in Amersfoort’.
Het onderzoek, dat is uitgevoerd door NOOM medewerkers Grace Tanamal en Jeanny Vreeswijk-Manusiwa, levert een bijdrage aan de Leidraad cultuurspecifieke zorg dat het NOOM in opdracht van het ministerie van VWS ontwikkelt.
Download hier het onderzoeksrapport.
‘Ouderenzorg moet meer aandacht hebben voor uitsluitingsmechanismen’
Er zijn steeds meer ouderen in Vlaanderen met migratieroots. Maar dat is niet terug te zien in woonzorgcentra. Onderzoeker Saloua Berdai pleit daarom op Sociaal.net voor een proactief beleid in de ouderenzorg en meer aandacht voor onzichtbare uitsluitingsmechanismen zoals racisme.
Een van de cruciale vaststellingen uit haar onderzoek is dat er behoefte is aan een proactief beleid om voor ouderen met een migratieachtergrond een kwalitatief aanbod te creëren in de woonzorgcentra.
Een proactief beleid vraagt echter om een gunstige context en een positieve mindset. De context waarbinnen woonzorgcentra moeten manoeuvreren bepaalt mee hoe meer cultuursensitief werken in de praktijk vorm krijgt. En die context is op dit moment op zijn minst uitdagend te noemen.
De ouderenzorg heeft met grote problemen te kampen: onderfinanciering, personeelstekort, veel veranderingsprocessen, en recent de coronacrisis. Schakelen naar de positieve mindset waarbij woonzorgcentra ook aandacht schenken aan een kleinere, onzichtbare groep ouderen met migratieroots, wordt dan als te veel van het goede ervaren.
De conclusies en aanbevelingen in het onderzoek van Berdai gelden voor Vlaanderen, maar zijn veelal ook toepasbaar op de Nederlandse ouderenzorg.
Lees het artikel op Sociaal.net
Reactie NOOM VWS-discussienota ‘Zorg voor de Toekomst’
De houdbaarheid van de Nederlandse gezondheidszorg staat onder druk. Hoewel er al hard wordt gewerkt aan noodzakelijke veranderingen, is er meer nodig om de zorg ook in de toekomst goed te kunnen blijven organiseren. In een discussienota van het ministerie van VWS worden denkbare beleidsopties op het gebied van (1.) preventie & gezondheid, (2.) organisatie & regie en (3.) vernieuwing & werkplezier beschreven. Organisaties in de zorg konden reageren op deze beleidsopties en aldus een bijdrage leveren aan de discussie. Ook het NOOM reageerde. Kern van de reactie is dat het NOOM ervan overtuigd is dat er een meer integrale visie op gezondheid moet komen. Hierin moet meer oog zijn voor preventie en positieve gezondheid en tevens voor passende voorzieningen met betrekking tot wonen en de woonomgeving. Lees meer