In de Week van het Geld, van 27 t/m 31 maart, opent Geldmaat de deuren van haar Geldmaatwinkels voor iedereen die vragen heeft over contant geld of geldautomaten. Medewerkers van Geldmaat zijn in de Week van het Geld op één dag van 13.30 tot 16.30 uur in de Geldmaat winkel aanwezig. Normaal is er geen personeel.
Je kunt op die middag binnenlopen met vragen bij de Geldmaatwinkel. Voor kinderen ligt er een stripboek klaar waarin ze worden meegenomen in de wondere wereld achter de geldmaten.
Kijk hieronder voor de locaties: Lees meer
Label: geldzaken
Seniorencoalitie: Apothekers moeten contant geld accepteren
Apothekers moeten verplicht worden om contant geld te accepteren, vinden de ouderenorganisaties van de Seniorencoalitie. Uit nieuwe cijfers van De Nederlandsche Bank blijkt dat bij 12% van de apotheken alleen nog maar met pin kan worden betaald. Dat is onacceptabel.
Niet alle ouderen kunnen of willen met de pinpas betalen. Met name mensen die niet online bankieren hebben graag contant geld in de portemonnee, zodat ze precies weten hoeveel geld ze nog kunnen uitgeven. Zij kunnen niet snel even hun saldo op de rekening controleren.
ANBO, KBO-PCOB, Koepel Gepensioneerden en NOOM vinden dat deze groep nu door sommige apotheken wordt buitengesloten. Juist deze branche moet voor iedereen toegankelijk zijn. Een patiënt die zijn medicijnen komt ophalen, moet deze contant kunnen betalen. Hij kan namelijk niet zomaar even naar een andere apotheek. Ook op andere plekken zoals in bijvoorbeeld bibliotheken, ziekenhuizen en verzorgingstehuizen, is het van belang dat er een mogelijkheid blijft om contant te betalen.
Uit het DNB-onderzoek komt verder naar voren dat 4% van alle winkeliers geen contant geld accepteert. Dat percentage ligt in sommige branches een stuk hoger, zoals de al genoemde apotheken en bij bioscopen (22%).
Om te zorgen dat alle ouderen volop kunnen blijven meedoen in de samenleving is het belangrijk dat contant geld goed bruikbaar blijft. Iedereen moet zelf kunnen kiezen voor cash of pin. Contant geld is en blijft een wettig betaalmiddel.
De enige reden om geen contant geld (meer) te accepteren is volgens de Seniorencoalitie als de veiligheid in het geding is. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn in de bus: van een chauffeur kan niet worden verwacht dat hij of zij met een tas vol contant geld rondloopt. Dit is ook vastgelegd in het Convenant Contant Geld van vorig jaar. Dit convenant bevat afspraken tussen onder meer winkeliers en belangenverenigingen. Daarin zeggen winkeliers toe dat ze contant geld blijven accepteren. Daar kan alleen van worden afgeweken als de veiligheid in het geding is. Vrij reizen in het OV zou het voor veel ouderen een stuk makkelijker maken om met de bus of de trein te reizen.
In Nederland geldt op dit moment geen acceptatieplicht voor contant geld. Voor apotheken en overheidsdiensten moet deze er wel komen, vinden de seniorenorganisaties. Winkels die er desondanks voor kiezen om geen contant geld meer te accepteren, moeten dat duidelijk aangeven bij de ingang van de winkel. Mensen die contant willen betalen, kunnen dan direct besluiten om naar een concurrent te gaan die nog wel cash accepteert.
Snel actie nodig om toegang betalingsverkeer te verbeteren
Banken moeten snel concrete maatregelen nemen om bankieren voor alle consumenten toegankelijk te maken en te houden. Dat zeggen belangen- en consumentenorganisaties in een reactie op het onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB) naar de digitalisering van het betalingsverkeer. Uit dat onderzoek blijkt dat 2,6 miljoen Nederlanders moeite hebben met digitaal bankieren.
Het DNB-rapport (DNB) maakt korte metten met het idee dat vooral ouderen moeite hebben met digitaal bankieren en dat het probleem in de loop der jaren vanzelf verdwijnt. Ook consumenten met bijvoorbeeld een lichamelijke of verstandelijke beperking of die niet goed kunnen lezen, lopen vast. Net als mensen die de Nederlandse taal onvoldoende spreken of de cultuur niet kennen. ‘Het rapport is een eyeopener’, vinden de belangenorganisaties. ‘Het maakt voor het eerst een grote en diverse onzichtbare groep bankklanten zichtbaar.’
Afhankelijkheid
Het onderzoeksrapport schetst een ontnuchterend beeld van de gevolgen van digitalisering van het betalingsverkeer voor mensen in een kwetsbare positie. De sluiting van veel bankfilialen en het afschaffen of steeds duurder maken van basiszaken als overschrijfformulieren, inlogtokens en papieren afschriften, leiden bijvoorbeeld tot afhankelijkheid. Mensen zien zich genoodzaakt bankzaken uit handen te geven aan anderen. ‘Zeer ongewenst’, aldus de belangenbehartigers. ‘Niet-digitaal bankieren moet voor bepaalde groepen mogelijk blijven.’
Niet financieel gestraft
De banken hebben in een reactie op het rapport al aangegeven dat ze garanderen dat niet-digitale klanten gebruik kunnen blijven maken van niet-digitale basisbankdiensten, zolang als dat nodig is. De belangenorganisaties zijn blij met deze toezegging. ‘Maar’, waarschuwen ze: ‘Dat mag niet tot extra kosten voor deze doelgroep leiden. Consumenten mogen niet financieel gestraft worden omdat ze niet mee kunnen met de digitalisering.’
Persoonlijk contact
De belangenorganisaties herkennen veel knelpunten in het rapport. Al langer wijzen zij de sector bijvoorbeeld op het gebrek aan persoonlijk contact door sluiting van kantoren en een ondoordringbaar, niet altijd behulpzame telefonische klantenservice.
Tegelijk constateert DNB dat de doelgroep nauwelijks op de hoogte is van de diverse servicepunten, zorgcoaches en cursussen die banken bieden. Die mismatch moet worden opgelost, vinden de belangenorganisaties. Er moet zo snel mogelijk een landelijk dekkend netwerk van lokale, wijkgerichte bankservicepunten komen, waar klanten van alle banken persoonlijk worden geholpen met hun algemene bankvragen.
De organisaties onderschrijven de visie van DNB dat de groep kwetsbare consumenten alleen maar groter wordt als banken geen actie ondernemen. Ze roepen de banken daarom met klem op om de adviezen uit het rapport over te nemen in een concreet uitvoeringsplan. Op zeer korte termijn en op grote schaal.
De uitgebreide reactie van de belangen- en consumentenorganisaties leest u hier.
Het uitgebreide nieuwsbericht van De Nederlandsche Bank leest u hier en de reactie van de banken op dat rapport lees u hier.
Dit is een gezamenlijke reactie van: ANBO, Consumentenbond, Iederin, KBO-PCOB, Koepel Gepensioneerden, Netwerk Organisaties van Oudere Migranten (NOOM), Oogvereniging, Stichting ABC, Senioren Netwerk Nederland.
Belastingteruggave over 2021
Ruim 350.000 mensen ontvingen 20 of 21 januari een brief van de Belastingdienst waarin staat dat zij mogelijk recht hebben op. Het gaat om mensen die niet verplicht zijn om aangifte te doen maar mogelijk wel te veel belasting hebben betaald.
Door belastingaangifte te doen weten mensen gelijk of en hoeveel geld ze terugkrijgen. De grootste groep die een brief ontvangt (ruim 250.000) is ouder dan 21 jaar. Zo’n 30% van deze groep is gepensioneerd. Zij kunnen recht hebben op een teruggave omdat zij naast hun AOW een klein pensioen genieten waarop te veel belasting is ingehouden. Ook jongeren met een bijbaantje hebben vaak recht op belastingteruggave.
Om aanspraak te kunnen maken op belastingteruggave moeten zij wel belastingaangifte doen. Dat kan tot vijf jaar terug. Daarvoor kunnen zij gebruik maken van de aangifte app of het online aangifteprogramma. Daar staan veel gegevens vooraf ingevuld die wel gecheckt en eventueel aangevuld moeten worden. Ook is het nog mogelijk om aangifte te doen op papier.
In oktober 2022 verstuurde de Belastingdienst ruim 565.000 brieven over een mogelijke belastingteruggave over 2021. Veel mensen hebben hierop gereageerd. De groep die nog niet gereageerd heeft, ontvangt nu een herinnering.
Hulp bij de aangifte
Wie vragen heeft over de brief of geholpen wil worden bij de belastingaangifte kan gratis hulp krijgen. Op de website van de Belastingdienst staan verschillende vormen van hulp bij het doen van aangifte (belastingdienst.nl/hulp). Mensen kunnen met hun vragen ook terecht bij de Belasting Telefoon (gratis op telefoonnummer 0800 – 0543).
Toegankelijk betalingsverkeer vergt grotere prioriteit.
15 november jongstleden constateerde het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) dat Toegankelijk betalingsverkeer nog meer prioriteit vergt. Het MOB roept banken op om meer prioriteit te geven aan het verbeteren van de toegankelijkheid van betaaldiensten. De Nederlandse Bank (DNB) publiceert medio december 2022 een onder consumenten in kwetsbare posities uitgevoerd verdiepend onderzoek. Uit dat onderzoek blijkt, onder andere, dat tussen de 1,8 en 2,6 miljoen volwassenen in ons land niet zelfstandig al hun bank- en betaalzaken kunnen of willen regelen.
De resultaten van het verdiepende DNB-onderzoek betekenen dat de toegankelijkheid door de banken verder verbeterd moet worden. Volgens het MOB kunnen banken hier meer prioriteit aan geven door meer menskracht en middelen beschikbaar te stellen. Bijvoorbeeld om meer en sneller lokale servicepunten voor hun klanten te realiseren en met name hun niet-digitale dienstverlening waar mogelijk te verbeteren. DNB zal, als voorzitter van het MOB, de bankbestuurders hiertoe oproepen. Daarnaast organiseert DNB in januari 2023 een workshop met de banken, belangenorganisaties en andere stakeholders om te bezien hoe de resultaten van het verdiepende onderzoek kunnen worden omgezet in concrete maatregelen om de toegankelijkheid voor mensen uit de aandachtsgroepen te verbeteren. Dit alles kan een belangrijke bijdrage leveren om de door de aandachtsgroepen ervaren ontoereikende toegankelijkheid in het betalingsverkeer te verbeteren.
Het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) is een overlegplatform waarin organisaties betrokken bij het aanbieden en afnemen van betaaldiensten zich inzetten voor een veilig, betrouwbaar, toegankelijk en efficiënt betalingsverkeer voor iedereen. Het MOB wordt voorgezeten door DNB en komt twee keer per jaar bijeen.
Campagne over aanvragen of wijzigen toeslagen
Het kabinet wil mensen die gebruik maken van één of meerdere toeslagen wijzen op het belang van het tijdig doorgeven van wijzigingen die van invloed kunnen zijn op de hoogte van toeslagen. Bovendien krijgen vanaf 1 januari ook ongeveer 500.000 extra huishoudens recht op één of meerdere toeslagen. Voor hen is het belangrijk om te checken of zij vanaf 1 januari in aanmerking komen voor een toeslag. Daarom start vanaf 21 november de landelijke campagne “Check, pas aan en door!”
Ruim 5,7 miljoen huishoudens maken op dit moment gebruik van 1 of meerdere toeslagen. Zij ontvangen binnenkort een brief en hoeven geen nieuwe aanvraag te doen. Het is wel belangrijk dat zij de informatie controleren op basis waarvan Toeslagen het nieuwe voorschot heeft berekend. Daarom start een grote landelijke campagne om mensen te informeren over het gebruik van toeslagen. In de campagne wordt ook aandacht besteed aan het belang van het up-to-date houden van de gegevens waarop Toeslagen de toeslagen baseert. Hiermee wordt voorkomen dat mensen, die een toeslag ontvangen, geconfronteerd worden met een terugvordering.
Vanaf 1 januari hebben ongeveer 500.000 extra huishoudens recht op 1 of meerdere toeslagen. Dat is het resultaat van de koopkrachtmaatregelen die het kabinet heeft genomen. Voor hen is het belangrijk om te checken of zij vanaf 1 januari in aanmerking komen voor een toeslag. Het aanvragen en aanpassen van toeslagen is eenvoudig online te regelen via toeslagen.nl. Op de website wordt precies uitgelegd hoe mensen zorg-, huur- of kinderopvangtoeslag en kindgebonden budget kunnen aanvragen. Ook is er vanaf 25 november een rekenhulp beschikbaar. Hier kunnen zij berekenen of ze in aanmerking komen voor een toeslag. Hierin zijn de wijzigingen vanaf 1 januari al verwerkt. Mensen die toch moeite hebben met het online regelen van het aanvragen of wijzigen van hun toeslagen, kunnen daarbij ondersteuning krijgen. Bijvoorbeeld bij balies en steunpunten of via een Toeslagenservicepunt: een netwerk van vaste intermediairs waar Toeslagen mee samenwerkt. Denk hierbij aan hulp- en dienstverleners zoals bibliotheken, ouderenbonden, formulierenbrigades, lokale ouderenorganisaties en sociaal raadslieden. Via toeslagen.nl kun je een servicepunt bij jou in de buurt vinden.
Vanaf 1 januari zijn verschillende toeslagen verhoogd. Ook is de inkomensgrens aangepast en waardoor meer mensen in aanmerking komen voor 1 of meerdere toeslagen. Uit onderzoek blijkt dat er een groep mensen is die wel recht hebben op een of meerdere toeslagen, maar daar geen gebruik van maken. Het is zeker nu, op het moment dat de energieprijzen stijgen en dagelijkse boodschappen duurder zijn, dan ook des te belangrijker dat mensen de toeslagen ook echt aanvragen.
Wegwijs in de wereld van bankieren
Er is veel veranderd rondom de dienstverlening van banken. De meeste bankfilialen zijn gesloten en bankklanten worden gestimuleerd om vooral over te gaan op online- en/of mobiel bankieren. Veel mensen, ouderen, laaggeletterden en mensen met een beperking, ruim drie miljoen Nederlanders, hebben moeite met het gebruik van internet en kunnen of willen geen gebruik maken van online en/of mobiel bankieren. Veel van hen worden daardoor bij hun betalingen steeds meer afhankelijk van hulp van anderen. Daarbij komt dat de meeste bankinformatie nu alleen nog online op de websites van de banken te vinden is. Mensen uit deze groepen prefereren echter persoonlijk contact en missen dat sinds de sluiting van de lokale bankfilialen.
Om hen te ondersteunen is in oktober een pilot van start gegaan. Iedereen met vragen over bankieren kan wekelijks terecht bij een speciaal inloopspreekuur in de Centrale Bibliotheek van Rotterdam, Bibliotheek Overvecht in Utrecht en Bibliotheek Deventer. De pilot is een samenwerking van ABN AMRO, ING en Rabobank met de bibliotheken en de belangenorganisaties. Gepensioneerde bankmedewerkers staan als vrijwilliger klaar om mensen op weg te helpen. Zij fungeren als spin in het web, verwijzen mensen naar het juiste kanaal en helpen de hulpvraag goed te formuleren, geven waar mogelijk zelf informatie. De vrijwilligers verwijzen bij complexe en inhoudelijke vragen altijd door naar financiële gecertificeerde deskundigen. Ze geven daarnaast neutrale informatie, onafhankelijk van de bank waarvan iemand klant is. Op basis van de resultaten van de pilots wordt bekeken of en op welke wijze een bredere landelijke uitrol mogelijk is.
I
n Utrecht-Overvecht kent de pilot vooral een wijkgerichte aanpak. Het Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten (NOOM) speelt hierin, naast de banken en de bibliotheek, een belangrijke rol. Het wekelijks spreekuur is hier onderdeel van een bredere aanpak. Communicatie over het spreekuur met de wijk staat hierin centraal. Dit gebeurt middels een dubbele informatiepagina in het wijkblad Dreefnieuws, wekelijkse informatie in de wijkapps en facebook pagina’s, en informatieve items via wijktelevisie en lokale radio. Hiermee worden behalve de doelgroep zelf, vooral ook de intermediaire groepen bereikt. Daarnaast zijn er voorlichtingsbijeenkomsten over bankieren in groepen ouderen (Nederlands, Turks, Marokkaans, Surinaams). Deze bijeenkomsten worden gefaciliteerd door bankmedewerkers in samenwerking met een vertegenwoordiger van NOOM.
De Nederlandse Bank (DNB) heeft, in aanvulling op de pilot, een verdiepend onderzoek laten uitvoeren onder de eerder genoemde aandachtsgroepen. Hierin is gevraagd naar de wijze waarop zij bankieren, gebruikmaken – en kennis hebben – van bankinformatie en over hun wensen en aanbevelingen om communicatie-, informatie en betalingsverkeer te verbeteren. Het onderzoeksrapport wordt naar verwachting in november gepresenteerd.
Nieuwe publiekscampagne: Frauderen. Zo werkt het!.
Op 17 oktober start de nieuwe publiekscampagne Frauderen. Zo werkt het!. Met uitingen via radio, online en diverse sociale kanalen wordt getracht zoveel mogelijk mensen te bereiken.
De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) ziet in de eerste helft van 2022 dat fraudeurs hun methodes in een steeds sneller tempo afwisselen. Ze spelen daarbij onder andere in op de actualiteit om mensen geld afhandig te maken. Hoewel fraudeurs steeds wisselen van tactiek, zijn er terugkerende manipulatiepatronen te herkennen. De Nederlandse banken komen daarom met een training die mensen alert maakt op deze patronen, zoals de vriendelijke toon waarmee fraudeurs binnenkomen. Zo wordt het makkelijker om fraude te herkennen en te voorkomen, www.zowerktfraude.nl.
Oplichters spelen in op de actualiteit, maken misbruik van opgebouwd vertrouwen en creëren urgentie met tijdsdruk, zo constateert de NVB. Dit zijn manipulatiepatronen die je kunt leren herkennen. Zo is de boodschap van een oplichter vaak dwingend van aard. Fraudeurs doen zich bijvoorbeeld voor als bankmedewerkers die bellen of aan de deur staan om te waarschuwen voor een verdachte activiteit op een bankrekening. De oplichters stellen vervolgens voor om geld tijdelijk over te maken naar een andere, zogenaamd veilige kluisrekening. Of ze vragen om een programma te installeren, waardoor ze op afstand mee kunnen kijken op de pc van het beoogde slachtoffer. Zo kunnen ze geld overmaken. Een andere veelgebruikte strategie verleidt mensen met persoonlijke berichten, bijvoorbeeld via WhatsApp, om geld over te maken naar het valse bankrekeningnummer van een vriend of familielid in nood. En dat blijkt effect te hebben.
Training zo werkt fraude
Omdat de fraudetactieken van oplichters steeds sneller van vorm veranderen, is het voor iedereen belangrijk om de werkwijze van fraudeurs en hun trucs te gaan herkennen. De NVB introduceert daarom een training: Frauderen, zo werkt het! Daarin leren mensen in verschillende lessen fraude herkennen en wat te doen om het te voorkomen. Meer informatie is te vinden op www.zowerktfraude.nl.
Terminologie
Helpdeskfraude: Bij deze vorm van criminaliteit doet iemand zich bijvoorbeeld voor als een medewerker van een bank, de Belastingdienst of het Centraal justitieel Incassobureau (CBIJ). Het slachtoffer wordt onder druk gezet om snel een bedrag over te maken, bijvoorbeeld om een boete of fraude te voorkomen. In werkelijkheid wordt het geld overgeboekt naar een rekening van de fraudeur.
Vriend-in-nood-fraude: Oplichters doen zich via tekstberichten (vaak via WhatsApp) voor als een goede bekende die aan u vraagt om iets te betalen of geld aan hem of haar te lenen. Niet gesproken? Niet betalen! Vraagt een zoon, dochter of andere dierbare via een tekstbericht om iets te betalen of over te boeken, doe dat dan uitsluitend nadat je hem of haar persoonlijk mondeling hebt gesproken én herkend.
Pilot om mensen in kwetsbare posities wegwijs te maken in wereld van bankieren
Voor ruim drie miljoen Nederlanders in kwetsbare posities – zoals senioren, laaggeletterden en mensen met een fysieke of verstandelijke beperking – is het niet altijd eenvoudig om hun bankzaken te regelen. Nu de samenleving steeds verder digitaliseert, proberen zij hun weg te vinden in de wereld van online bankieren. Om hen te ondersteunen, gaat vanaf volgende week in drie steden een pilot van start. Iedereen met vragen over bankieren kan dan wekelijks terecht bij een speciaal inloopspreekuur in de Centrale Bibliotheek van Rotterdam, Bibliotheek Overvecht in Utrecht en Bibliotheek Deventer. De pilot is een initiatief van het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer in samenwerking met de bibliotheken, ABN AMRO, ING en Rabobank. Een aantal gepensioneerde bankmedewerkers staat als vrijwilliger klaar om mensen in kwetsbare posities op weg te helpen.
‘Hoe kan ik een kopie van mijn rekeningoverzicht aanvragen?’ ‘Hoe kan ik een machtiging aanvragen en wat te doen als mijn partner overlijdt?’ Voor veel Nederlanders in kwetsbare posities is het lastig om hun bankzaken te regelen. De werkgroep Toegankelijkheid en Bereikbaarheid van het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) houdt zich met dit vraagstuk bezig. Uit de Bereikbaarheidsmonitor die de Nederlandsche Bank in opdracht van het MOB in 2021 liet uitvoeren, blijkt dat deze groep moeite heeft met de veranderende wereld van het betalingsverkeer. “Het ontbreekt deze mensen vaak aan digitale vaardigheden en ook beschikken zij niet altijd over een computer, tablet of smartphone. Ook zal er altijd een groep zijn die liever niet het internet opgaat en hun geldzaken het liefst op de traditionele manier regelt”, aldus Cees van Tiggelen, die namens de Koepel Gepensioneerden, KBO-PCOB, KBO-Brabant en het NOOM in het MOB zit.
De pilot die in oktober in de bibliotheken van start gaat, is onderdeel van een groter programma om mensen weerbaar en zelfredzaam te maken. De vrijwilligers – gepensioneerde medewerkers van de grootbanken – fungeren als spin in het web. Zij verwijzen mensen naar het juiste kanaal en helpen de hulpvraag goed te formuleren. De vrijwilligers geven waar mogelijk zelf informatie, maar verwijzen bij complexe en inhoudelijke vragen altijd door naar financiële gecertificeerde deskundigen. Ze geven daarnaast neutrale informatie, onafhankelijk van de bank waarvan iemand klant is.
Tijden en locaties inloopspreekuur:
Rotterdam – Vanaf dinsdag 11 oktober 2022 vindt het inloopspreekuur iedere dinsdag plaats tussen 10:00 en 12:00 in de Centrale Bibliotheek Rotterdam, gelegen aan de Hoogstraat 110, 3011 PV te Rotterdam.
Utrecht – Vanaf woensdag 12 oktober 2022 vindt het inloopspreekuur iedere woensdag plaats tussen 10:00 en 12:00 in de Bibliotheek Overvecht, gelegen aan de Gloriantdreef 1, 3562 KW te Utrecht.
Deventer – Vanaf vrijdag 14 oktober 2022 vindt het inloopspreekuur iedere vrijdag plaats tussen 10:00 en 12:00 in de Bibliotheek Colmschate, gelegen aan de Flora 259, 7422 LP te Deventer.
Convenant Contant Geld ondertekend
Banken gaan de tarieven voor het gebruik van contant geld voorlopig niet verhogen. Dat hebben verschillende partijen – waaronder ouderenorganisaties zoals NOOM – afgesproken in het convenant contant geld. Het convenant bevat afspraken over de beschikbaarheid van geldautomaten, een acceptatieplicht van winkeliers en het niet in rekening brengen van allerlei kosten door banken. Deze afspraken zijn belangrijk voor senioren, waaronder veel migrantenouderen, die afhankelijk zijn van contant geld. Banken zijn namelijk vrij in het bepalen van hun tarieven. Nu is echter afgesproken dat de kosten voor het gebruik van contant geld tot in ieder geval juli 2023 niet omhoog gaan. Banken kunnen dus bijvoorbeeld niet besluiten dat je een euro moet betalen voor elke opname uit een geldautomaat.