Tegenwoordig wordt steeds meer van ons als burgers verwacht dat we zelf verantwoordelijkheid nemen voor ons eigen leven en zelf bepalen wat we nodig hebben. Dat is een mooi uitgangspunt dat uitgaat van de kracht van mensen. Maar niet alle mensen zijn in staat om dat ook in praktijk te brengen. Dat geldt voor een deel van de ouderen in Nederland, en zéker voor ouderen met een migratieachtergrond is dat moeilijk. Zij zijn vaak niet gewend om na te denken over zichzelf en hun toekomst. Dat is een taboe, want het leven is in Gods hand, het is een teken van geloof om te vertrouwen op de Allerhoogste. Zelf keuzes maken, persoonlijke klachten en wensen te verwoorden en met anderen bespreken is niet gebruikelijk. Vaak hebben migrantenouderen geen beeld bij ondersteuning die mogelijk is.
“Is alles besproken?’ is een methode om ouderen op weg te helpen. In een groepsbijeenkomst met als titel ‘Oud worden, hoe doe je dat?’ gaan de ouderen met hulp van een gespreksleider samen nadenken over het ouder worden. Zij wisselen gedachten uit over het voorbereiden op de toekomst, wat voor hen daarbij van belang is en wie en wat zij daarbij nodig hebben.
Aan het einde van de bijeenkomst wordt een (beperkte) vragenlijst geïntroduceerd. Deze kaart kunnen de ouderen individueel thuis bekijken. Aan de hand daarvan kunnen ouderen stapsgewijze voor zichzelf nagaan hoe het met hen gaat. De vragenlijst is er vooral op gericht om ouderen te stimuleren om te bedenken waarover zij zouden willen praten en met wie zij dat dan zouden kunnen doen. Dat kan hun partner zijn, hun kinderen of andere familieleden, een vriend of vriendin, de huisarts, een vrijwilliger of iemand van het sociale wijkteam.
De methode helpt ouderen om te ontdekken dat praten helpt, ondanks de zwaarte van de problemen waar ze mee te maken hebben. Die ontdekking is het begin van verdere stappen. Het gaat erom het gevoel te doorbreken slachtoffer te zijn, het gevoel overspoeld te worden door ontwikkelingen waarop je geen greep hebt, in een wereld die je vreemd is (geworden). Onderlinge steun en het zoeken van steun in familiekring of soms ook daarbuiten komen zo binnen handbereik.
De ervaring leert dat deelnemers aan de eerste gespreksbijeenkomst vaak vragen om vervolgbijeenkomsten om samen diverse aspecten uit de vragenlijst verder samen te bespreken. De uitwisseling in vertrouwde kring werkt versterkend en ondersteunt de ouderen bij het formuleren van eigen wensen en het zetten van kleine eerste stappen.
Voor de handleiding ‘Oud worden, hoe doe je dat?’ voor groepsbijeenkomsten, klik hier>>
Voor de vragenlijst ‘Is alles besproken?’, klik hier>>
De vragenlijst ‘Is alles besproken?’ is in eerste instantie ontwikkeld door het NUZO (Netwerk Utrecht Zorg Ouderen). In een implementatietraject in 2014 is de kaart met de vragen in samenhang met groepsbijeenkomsten voor ouderen doorontwikkeld. Bovendien is deze geschikt gemaakt voor gebruik bij álle ouderen, dus ook migrantenouderen. Het implementatietraject is uitgevoerd door COSBO-Stad-Utrecht en NOOM.
