Maestro industriel
Pedro Tejero werd in 1937 geboren in Sardanola, een klein dorpje vlak achter Barcelona. Zijn vader werkte in een fabriek. Toen hij Pedro veertien was, ging hij ook werken in de fabriek. “Ik werd leerling metaalarbeider. ’s Avonds ging ik naar een beroepsschool, de escuela industriel. In drie jaar kon je een vakdiploma halen en in vijf jaar het diploma van maestro industriel. Dat diploma haalde ik in het vak van gereedschap en onderhoud van machines.”
Toen hij in de krant las dat er in Nederland werknemers werden gezocht, was hij meteen geïnteresseerd. “Er gingen destijds al Spaanse werknemers naar Duitsland, Zwitserland of Frankrijk, maar van Nederland hadden we nog nooit gehoord.”
Vrijheid van meningsuiting
De motieven van hem en zijn collega’s om de overstap naar Nederland te maken waren deels politiek, deels economisch van aard. “Wij wilden meer van de wereld zien en we wilden vrijheid van meningsuiting en vrijheid van beweging. Veel van mijn collega’s waren getrouwd en die wilden graag wat meer verdienen, om een flatje te kopen zodat ze niet meer bij hun ouders hoefden in te wonen.”
Het Nederlandse bedrijf dat in Spanje op zoek was naar werknemers stond in Breda en was gelieerd aan de Spaanse autoproducent Hispano-Suissa. Het Bredase bedrijf maakte machine-onderdelen voor het leger. “We moesten eerst een proeve van vakmanschap afleggen, onze diploma’s laten zien en een medisch onderzoek ondergaan. In 1960 zijn we met 27 vrienden naar Breda gegaan. Met de trein naar Roosendaal en toen met een busje naar Breda. Daar zaten ze al op ons te wachten. Dat was een vrijdagmiddag, op maandag konden we meteen beginnen met werken.”
De eerste Spanjaard in Dordrecht
Na twee jaar was er niet meer voldoende werk en werden de contracten niet verlengd. Pedro Tejero had zich al georiënteerd in Dordrecht, bij een fabriek waar electriciteitsmeters en gasmeters werden gemaakt. “Ik kon er gelijk aan de slag. Ik was de eerste Spanjaard in Dordrecht. En de Spanjaarden in Breda waren de eersten van heel Nederland.”
Na drie jaar bij de meterfabriek kon Pedro Tejero weer aan de slag in Breda. Hispano-Suissa ging er gereedschap maken voor de auto-industrie en vroeg de Spanjaarden bij hen terug te komen. “We kregen zelfs een woning aangeboden,” vertelt Pedro Tejero. “Ik was pas getrouwd, we hadden een kind en woonden nog op kamers. En ze boden een vast contract en een goed loon.” De beslissing was snel genomen.
Pensioenuitkering metaalindustrie
Pedro Tejero heeft veertig jaar gewerkt in de metaalindustrie. Hij krijgt een pensioenuitkering van de metaalindustrie en een AOW-uitkering. Net als de meeste andere migranten heeft hij te maken met het AOW-gat.
Zijn gezondheid is over het algemeen goed. Toen hij een paar jaar geleden een nieuwe heup kreeg, kon hij niet meer goed traplopen en moest het echtpaar een appartement zoeken dat gelijkvloers was. “Binnen zes maanden hadden we deze flat,” zegt Pedro Tejero tevreden.
Centro Español Breda
Pedro Tejero spreekt goed Nederlands en zijn vrouw Martha spreekt vloeiend Spaans. De Spaanse vereniging Centro Español Breda die hij en zijn Spaanse collega’s in Breda oprichtten, organiseerde zelf taalcursussen. Nederlands voor de Spaanse mannen en Spaans voor hun Nederlandse vrouwen. Ook organiseerde het Centro Español Breda vakcursussen, zoals lassen, voor ongeschoolde Spanjaarden, en alfabetiseringscursussen.
Naast de vereniging in Breda stond Pedro Tejero aan de wieg van de Federacion Española Brabant Oriental. De Federacion was een paraplu voor alle Spaanse clubjes die de bijna vijftienhonderd Spanjaarden in de regio (Etten-Leur, Oosterhout, Roosendaal) hadden opgericht.
Pedro Tejero: “We waren in Barcelona al gewend om van alles te organiseren, cursussen en evenementen.” In het begin waren het vooral goed opgeleide Spanjaarden uit Catalonië die naar Nederland emigreerden. Later waren in Nederland ook ongeschoolde krachten nodig en werd er in andere regio’s, zoals Andalucia, geworven.
De afgelopen jaren zijn honderden Spanjaarden teruggekeerd naar Spanje, vertelt Pedro Tejero. Zelf heeft hij helemaal geen behoefte om terug te gaan. “We hebben hier twee kinderen en zes kleinkinderen. En we hebben helemaal geen familie meer in Barcelona.” Zijn broer woont in Zuid-Amerika, zijn zus leeft niet meer. Wel gaan Pedro en Martha een paar keer per jaar naar Barcelona.
Intermediair
Ieder weekend is het echtpaar te vinden in het Centro Español Breda. Hetzij om te kaarten met zijn Spaanse vrienden, hetzij om mensen te helpen hun weg te vinden bij de instanties. Pedro Tejero heeft zich door middel van cursussen verdiept in de wetgeving van de sociale voorzieningen, zoals de AOW. Ook zit hij in de Cliëntenraad van de Sociale Verzekeringsbank. Hij kent de regels en wetten, weet bij wie hij moet zijn en heeft dan ook een belangrijke functie als intermediair en als vraagbaak voor oudere Spaanse migranten die willen remigreren of die problemen hebben met AOW-uitkeringen of pensioenuitkeringen.
“Mensen zijn vaak bang dat ze hun recht op uitkeringen verliezen als ze weer in Spanje gaan wonen,” zegt hij. “Mensen weten vaak niet wat hun rechten zijn.” Daarom vindt hij voorlichting belangrijk. “Mensen moeten weten waar ze recht op hebben. Wij willen graag functioneren als volwaardige Nederlanders, met alle rechten en plichten van dien.”
Interview: Willy Hilverda, Geschiedenislab
Fotografie: Robert de Hartogh