Fraude en oneigenlijk gebruik van zorggeld is soms voor zorggebruikers makkelijker zichtbaar dan voor organisaties die zich bezighouden met toezicht en opsporing. Om deze reden hebben LOC Zeggenschap in Zorg, het Landelijk Platform GGZ, NOOM, Per Saldo en Stichting Klokkenluiders VG besloten samen te werken in een nieuw meldpunt fraude. Het Ministerie van VWS ondersteunt deze samenwerking en heeft hiervoor financiering ter beschikking gesteld. De vijf cliëntenorganisaties willen dat fraude, oneigenlijk gebruik van zorggeld of andere misstanden aangepakt of, liever nog, voorkomen worden. De zorg in Nederland kost veel geld en het is belangrijk dat we elke euro in het belang van de cliënt besteden.
De cliëntenorganisaties verzamelen meldingen via hun websites en telefooncentrales.
Het NOOM volgt binnen het samenwerkingsproject een andere werkwijze voor het mogelijk ontvangen van meldingen dan de andere organisaties. Wij zetten vertrouwenspersonen in om de achterban te informeren over voorbeelden van fraude en het belang om misstanden te melden.
Dag over zorgfraude (16 april 2014) druk bezocht
Ondanks de korte tijd voor de voorbereiding telde de studiedag Vroegtijdige Signalering van Zorgfraude op 16 april 2014 meer dan 70 deelnemers. Het NOOM toonde zijn grote maatschappelijke verantwoordelijkheid door dit ingewikkelde en gevoelige onderwerp te agenderen.
Vorig jaar is het Ministerie van VWS in gesprek gegaan met een aantal cliëntenorganisaties om te onderzoeken of men via hen meer voorbeelden van fraude en misbruik kan opsporen. Ook het NOOM is hierbij betrokken. De studiedag was georganiseerd om bestuurders en sleutelfiguren te informeren over de problematiek en met hen te bespreken welke mogelijkheden zij zien om het onderwerp in eigen omgeving bespreekbaar te maken.
Dennis van den Brink, projectleider en werkzaam voor LOC Zeggenschap in zorg, zette de opzet van het samenwerkingsproject (van LOC, het Landelijk Platform GGz, NOOM, Per Saldo en Stichting Klokkenluiders VG) uiteen. Hij vertelde dat meldingen meestal gaan over gebrekkige en kwalitatief onvoldoende zorg die geleverd wordt. Het is nog moeilijk om informatie boven tafel te krijgen over regelrechte fraude. In die zin is het project een zoektocht, waarin het belangrijk is om over en weer van elkaar te leren.
Freddy May, coördinator van het NOOM, hecht grote waarde aan de NOOM-aanpak, zoals we die ook in andere projecten zoals Ouderen in veilige handen hebben beproefd. Het begint ermee dat we met elkaar in gesprek gaan over een ingewikkeld onderwerp. Sleutelfiguren die vertrouwen genieten zijn daarbij onmisbaar. Voorlichting geven is hard nodig, zodat mensen weten hoe alles geregeld is; welke rechten en plichten gelden; en hoe je zelf controle kunt uitoefenen. Pas dan ligt er een basis om fraude en oneigenlijk gebruik op het spoor te komen.
Jeanny Vreeswijk-Manusiwa, coördinator van de Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen, legde uit wat het verschil is tussen fraude, oneigenlijk gebruik en misstanden in de zorg. Aansluitend gaf Ali Bingöl, onder andere oprichter van de Multiculturele Zorgboerderij in Enschede, inzicht in de regels rond het Persoons Gebonden Budget (PGB). Ook presenteerde hij tal van voorbeelden waarin het misgaat met het PGB. Ali Bingöl oogstte veel lof voor de wijze waarop hij de informatie met de aanwezigen deelde en de moed om hierover zo open te vertellen.
Dat alles legde een stevige basis voor verdere bespreking in groepjes. Enkele conclusies van de dag:
- Het is belangrijk om te beschikken over goede informatie. Deze moet passend gemaakt worden voor onze doelgroepen. Zoals we ook gedaan hebben in de campagne Ouderen in veilige handen.
- Een voorlichtingsfilm (vergelijk Meer dan vergeten over dementie) kan helpen om dit ingewikkelde onderwerp bespreekbaar te maken in onze achterban.
- Melden is moeilijk. Het brengt risico’s met zich mee. Anonimiteit moet gewaarborgd worden.
- We moeten werken met vertrouwenspersonen op landelijk, regionaal en lokaal niveau. Op die manier kunnen we vertrouwen en veiligheid creëren, zodat mensen met hun verhaal of hun vermoedens naar voren durven komen.
- Er is voor onze organisaties een eigen stappenplan nodig om deze manier van melden succesvol te maken.
Reactie van Mw. Irene Verkade van het Ministerie van VWS:
‘Ik heb vandaag hier een enorme gedrevenheid gezien. De mensen waren sponzen, ze waren informatie aan het indrinken. Ze hadden er vragen bij en ideeën. Natuurlijk zien ze ook hun beperkingen. In het groepje waar ik bij zat, zei iemand: Ons clubje is zo klein. Hoe kunnen wij de dingen verder brengen? Die vraag is ontzettend begrijpelijk. Ik heb toen gezegd: Er is een veelheid van mensen hier, met een veelheid van organisaties, met een veelheid van netwerken. Als iedereen nu op zijn eigen manier probeert dit weer een stukje verder te brengen, dan is het wel een steen in de vijver, die steeds verder uitwaaiert. Op die manier kun je het onderwerp bij een kwetsbare doelgroep bespreekbaar krijgen. Ik heb gehoord hoe dat gaat bij het andere project Ouderen in veilige handen. Dat is fantastisch! Dat gun ik dit project ook.’
In de komende weken starten de lidorganisaties met bijeenkomsten plaats het onderwerp van Vroegtijdige signalering van zorgfraude te bespreken en de informatie verder te verspreiden.
Voor de presentatie van Ali Bingöl, klik hier>>
Voor meer informatie, klik hier>>