Chinese maskers
Ka Fook Mansion is een woongemeenschap voor Chinese ouderen, gerealiseerd door de SOR (Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam). Het gebouw was vroeger een school.
Naast het wooncomplex bevindt zich het ontmoetingscentrum voor Chinezen van Wah Fook Wui (Stichting Welzijnsbehartiging Chinezen in Rotterdam). In de hal van het centrum hangen rode Chinese lantaarns. De bibliotheek bij de receptie is met tienduizend boeken de grootste Chinese bibliotheek in Nederland. Van de gang die het ontmoetingscentrum met het wooncomplex verbindt is een expositieruimte gemaakt. Er hangen Chinese maskers, er is een vitrine met penselen en ander kalligrafeermateriaal en er staat een compleet ingerichte Chinese keuken.
Maatschappelijk werkster
Ka Fook Mansion heeft 43 appartementen waar 51 Chinese senioren wonen. Het appartement van mevrouw Kan Lam en meneer Wai Choy is klein. In de woonkamer staat, behalve een eettafel, een bank en salontafel, ook een bed, van de rest van de kamer gescheiden door een gordijn. De keuken is klein en de slaapkamer is klein. Toch is het Chinese echtpaar tevreden. “Wat er ook gebeurt, als we hulp nodig hebben, kunnen we altijd beneden terecht,” zegt Kan Lam. In Ka Fook Mansion is altijd een maatschappelijk werkster aanwezig bij wie ze met hun vragen terecht kunnen en die meegaat naar de dokter of het ziekenhuis. “En we kennen hier iedereen,” voegt Wai Choy toe.
Meestal koken ze zelf, hoewel er in Ka Fook Mansion altijd gekookt wordt en ze zo aan kunnen schuiven.
Stoker
Het levensverhaal van Kan Lam en Wai Choy is niet gemakkelijk te reconstrueren. Ze spreken geen Nederlands. Als tolk is Tim Cheung aanwezig, de kleinzoon van een mevrouw die op dezelfde verdieping woont.
Kan Lam en Wai Choy zijn geboren in 1923 en 1922 in de Chinese provincie Guangdong, niet ver van Hongkong. Ze komen allebei uit een familie van kleine boeren.
In 1942, tijdens de Japanse bezetting, trouwden ze. Vanaf zijn 24e voer Wai Choy bij de Rotterdam Lloyd. Op de zeemanspasjes uit 1957 en 1958 van MS Straat Makassar, die hij bewaart in een plastic zakje, staat dat hij fireman was: stoker.
Op zijn veertigste vertrok hij naar Amerika waar hij ongeveer dertig jaar in keukens werkte. Kan Lam bleef met haar kinderen in Hongkong wonen. Ze kwam pas naar Nederland toen ze zestig was. Haar dochter, die met haar echtgenoot naar Nederland emigreerde, vroeg haar moeder bij hen te komen wonen om op de kinderen te passen. In 1998 voegde Wai Choy zich bij zijn echtgenote. “In onze jonge jaren leefden we gescheiden, nu wonen we samen,” zegt hij.
Amerikaans pensioen
Kan Lam heeft een Nederlands paspoort, Wai Choy een Amerikaanse. Wel heeft hij een verblijfsvergunning. Omdat hij geen Nederlands paspoort heeft, heeft hij geen recht op AOW. Kan Lam krijgt wel een klein bedrag. Wai Choy ontvangt alleen voor zijn werk in Amerika een pensioensuitkering, in dollars. Voor de jaren dat hij bij Rotterdam Lloyd werkte, krijgt hij niets.
Vroeger konden ze aardig rondkomen van het Amerikaanse pensioen, maar nu de dollar zo laag staat en alles duurder wordt, lukt dat nog maar net. Wai Choy: “De medicijnen kosten geld en ook de taxi waarmee we naar de dialyse of de dokter gaan. Dat is meer dan de helft van mijn inkomen.”
Chinese kerk
Kan Lam en Wai Choy hebben drie kinderen: een zoon in Hongkong, een dochter die in de buurt van Venlo woont en een zoon in Dordrecht. Daarnaast hebben ze zeven kleinkinderen en is net het eerste achterkleinkind geboren.
De zoon uit Dordrecht komt iedere week langs en ze ontmoeten hem iedere zondag in de Chinese kerk aan de Boomgaardstraat in het centrum van Rotterdam. De dochter komt een keer in de maand langs. De zoon die in Hongkong woont, zien ze nooit.
Ze hebben een keer per week een halve dag huishoudelijke hulp. Wai Choy: “Een paar jaar geleden had ik maagklachten en moest ik een zware operatie ondergaan. Tijdens de veertig dagen dat ik in het ziekenhuis lag, kwam hier elke dag hulp. Nu gaat het weer goed met me. Ik heb alleen last van jicht.” Kan Lam is nierpatiënte, ze gaat drie keer per week naar de dialyse. Dit beperkt haar bewegingsvrijheid. “Ik kan niet op bezoek bij mijn dochter in Limburg,” zegt ze.
Verjaardagen
Kan Lam heeft een broer en een zus in Amsterdam. Wai Choy had een broer in Eindhoven, maar die is overleden. De broer was getrouwd met een Nederlandse vrouw. Wai Choy ziet zijn schoonzus en oomzeggers nooit meer. “Dat komt omdat ze geen Chinees spreken,” zegt hij.
Iedere eerste dinsdag van de maand worden in Ka Fook Mansion de verjaardagen gevierd van de ouderen die in die maand jarig zijn. Op de andere dinsdagmiddagen zijn er ook activiteiten voor de bewoners; ’s ochtends Nederlandse taalles en ’s middags zingen en bewegen. Dan komen ook de Chinese bewonersgroep van De Schans, een woonzorgcentrum in de Rotterdamse deelgemeente Delfshaven, naar Ka Fook. Elke donderdag en vrijdag gaat een groep vanuit Ka Fook naar de dagopvang voor Chinese ouderen in De Schans.
Wai Choy: “En we gaan ieder jaar naar een bijeenkomst van alle Chinese ouderen in Nederland. Daar ontmoeten we altijd veel kennissen.”
Interview: Willy Hilverda, Geschiedenislab
Fotografie: Robert de Hartogh