Op maandag 31 oktober organiseerde het ministerie van VWS in samenwerking met Alzheimer Nederland een groot dementiecongres, met als thema ‘Langer meedoen doen we samen’. Mensen met dementie zelf, naasten, mantelzorgers, onderzoekers, zorgprofessionals en beleidsmakers stonden stil bij langer meedoen met dementie in brede zin. Daarbij werd ook aandacht besteed aan de invloed van culturele verschillen bij de zorg voor migranten met dementie, bijvoorbeeld in het project Anne4care, een digitale zorgassistent in de vorm van een avatar op een tablet, speciaal voor ouderen, waar ook Turkse mensen met dementie gebruik van kunnen maken. Bekijk hier de video met uitleg
NOOM pleit voor extra inzet om dergelijke initiatieven te stimuleren zodat overal in het land migrantenouderen met dementie en hun mantelzorgers beter passende zorg krijgen. Want migrantenouderen met dementie vormen een snelgroeiende groep en het aanbod aan zorg sluit nog te weinig aan op de specifieke behoeften en situatie van deze groep.
Signaleringen
-
Langer meedoen met dementie
-
Praktische tools voor hulp bij palliatieve zorg
De publicatie Praktische tools voor hulp bij palliatieve zorg van ZonMw biedt handreikingen voor het geven van goede palliatieve zorg. In het boekje zijn de middelen op thema ingedeeld, Een van de thema’s is Interculturele palliatieve zorg (vanaf pagina 25), met hulpmiddelen die zorgverleners ondersteunen bij het verlenen van palliatieve zorg aan mensen met een migratieachtergrond. Het boekje is te downloaden op deze webpagina.
-
Ervaringen met dementie in het Marokkaans-Arabisch en Turks.
foto: Janita Sassen De site dementie.nl., het platform van Alzheimer Nederland, biedt ook informatie in het Turks en Marokkaans Arabisch. Lees bijvoorbeeld het verhaal van Sabah. Zij zorgde lange tijd voor haar vader met dementie. Vorig jaar is hij overleden. Ze vertelt over haar ervaringen met de ziekte van haar vader, haar zoektocht naar geschikte zorg én haar plan om zelf een multicultureel woonzorgcentrum op te zetten voor mensen met een migratieachtergrond. Lees het verhaal van Sabah in het Marokkaans-Arabisch. Of bekijk de praktische informatie over en ervaringen met de volgende onderwerpen in het Marokkaans Arabisch.
- Hoe herken je de ziekte dementie?
- Diagnose dementie als je naaste een andere taal spreekt dan Nederlands
- Praten over dementie met je omgeving
- Omgaan met de veranderingen
- Ervaring: ‘Alle kinderen doen wat ze kunnen voor vader’
- Ervaring: ‘Dagbesteding is een goede keuze’
- Ervaring: ‘Met mijn eigen ervaringen wil ik anderen helpen’
Praktische informatie over en ervaringen met het omgaan met dementie zijn ook in het Turks te lezen op de volgende pagina: https://www.dementie.nl/omgaan-met-dementie/informatie-in-andere-talen/turks-nederlandse-informatie
-
Informatie van het webinar Taking care of caregivers
Pharos, NOOM, Universiteit voor Humanistiek en MantelzorgNL organiseerden op 22 september het slotwebinar Taking Care of Caregivers. Een overzicht van de informatie met betrekking tot het doel van het project Taking care of caregivers vindt u hieronder.Doel: betere zorg voor mantelzorgers van mensen met dementie met een migratieachtergrond
Mensen met dementie met een migrantenachtergrond en hun mantelzorgers bevinden zich momenteel in een overgangsfase van familiezorg naar gedeelde zorg. Zij maken doorgaans weinig gebruik van professionele zorg en ondersteuning. Onderzoek toont aan dat veel mantelzorgers overbelast zijn, mede omdat het delen van zorg vaak onbesproken blijft.
Het doel van het project Taking Care of Caregivers is om de kwaliteit van zorg aan mensen met dementie met een migrantenachtergrond te verbeteren door het denken over, bespreken van en besluiten over het delen van zorg te ondersteunen en daarmee gedeelde zorg te stimuleren. Want een verbeterde samenwerking en taakverdeling tussen informele en
formele zorgverleners steunt ook de mensen met dementie zelf.Informatie en producten
Ga naar de webpagina Zorg jij voor iemand met dementie? Klik vervolgens door naar de pagina pagina informatie voor professionals. Op deze pagina vindt u (naar beneden scrollend):Proefschrift ‘Dementia care in families with a migration background: Dealing with gendered and cultural obstacles to shared care’ van Menal Ahmad. De promotie van Menal is op 9 november om 10 uur in Utrecht. Mocht u interesse hebben hierbij aanwezig te zijn, stuur ons even een bericht. U ontvangt van ons dan de uitnodiging.(Let op dat pas na 9 november haar proefschrift beschikbaar zal zijn op deze webpagina).
Podcasts
We hebben een serie van 3 podcasts gemaakt waarin een onderzoeker, een mantelzorger en een kenniswerker spreken over het delen van mantelzorg met familie en met formele hulpverleners. De podcasts zijn te beluisteren en door te sturen naar een collega of andere geïnteresseerden:- Niet blindstaren op etniciteit en cultuur
- Liefde wederkerigheid en verantwoordelijkheid
- De rol van beroepskrachten
Verhalen (Vignetten) uit de praktijk
We hebben ter informatie voor professionals een aantal verhalen uit de praktijk beschreven op basis van gesprekken met mantelzorgers met een migratieachtergrond. Een van de casussen is in de vorm van een animatie met een voice-over, de andere zijn uitgewerkte verhalen. Eén van de casussen laat zien dat de zorg voor een patiënt verbetert door het versterken van de samenwerking van zorgverleners met mantelzorgers. En dat overbelasting en gezondheidsklachten van een mantelzorger met een migratieachtergrond kan worden voorkomen.Begrijp je Lichaam is praktisch voorlichtingsmateriaal over het menselijk lichaam en veelvoorkomende klachten waarin gebruik wordt gemaakt van eenvoudige anatomische afbeeldingen en teksten. Via deze link komt u op de informatie over dementie die u bijvoorbeeld kunt gebruiken in een consult met uw zorgvrager.
Informatie en de link naar de online communicatietraining de Dialogue Trainer, link naar de korte promo en naar het Pharos leerplatform. (U gaat via een inlogscherm naar het online leerplatform).
Fragmenten van het Slotwebinar Taking Care of Caregivers van 22 september 2022 waaronder het gesprek met Evelien Tonkens en Sawitri Saharso over morele emoties en intersectionaliteit en het belang hiervan bij het begrijpen van zorgervaringen.
De Leidraad Cultuurspecifieke Zorg van het NOOM.
-
Gesprekken over levensvragen met patiënten met dementie of een migratieachtergrond
In de palliatieve fase is het voor patiënten belangrijk om gesprekken over levensvragen te voeren. Zorgverleners ervaren het soms als een uitdaging om deze gesprekken te voeren met patiënten met beginnende dementie of een migratieachtergrond. Daarom is het Diamant Model, een gespreksmodel wat daarbij helpt, nu doorontwikkeld voor deze patiënten.
Om in de palliatieve fase goede en passende zorg te geven, is het van belang om als zorgverlener te weten welke betekenis patiënten geven aan deze fase in hun leven en hoe zij dit beleven. Een gesprek hierover gaat vaak over zingeving en spiritualiteit: wat is echt van waarde voor patiënten en wat geeft hen kracht en inspiratie? De zorg voor patiënten met een migratieachtergrond of dementie sluit nu vaak niet goed aan bij wat ze werkelijk nodig hebben.
Onderzoekers Marc Haufe en Marieke Potma gingen daarom in het project DIAMAND onder leiding van Carlo Leget (Universiteit van Humanistiek) en Saskia Teunissen (UMC Utrecht) aan de slag met het doorontwikkelen van dit gespreksmodel. Ze richtten zich hierbij op 5 verschillende doelgroepen die thuis, in het ziekenhuis of verpleeghuis verbleven: mensen met een Nederlandse culturele achtergrond zonder en mét beginnende dementie en mensen met een Turkse, Marokkaanse en Surinaamse achtergrond. Samen met patiënten binnen deze doelgroepen, hun naasten en zorgverleners hebben ze het Diamant Model aangepast.
Naar aanleiding van het onderzoek zijn geestelijk verzorgers, verpleegkundigen en casemanagers dementie getraind om met de aangepaste modelvarianten te kunnen werken. Bij deze zorgverleners was de behoefte het sterkst. Geestelijk verzorgers kunnen artsen in deze werkwijzen vervolgens meenemen. Marieke: ‘We namen ze echt mee op reis, leerden ze van perspectief te wisselen en interesse te tonen voor iemands levensverhaal. Het toevoegen van rituelen, maar ook woorden, kan al zo’n verschil maken voor patiënten. In de Surinaamse cultuur bijvoorbeeld zijn er veel woorden die staan voor saamhorigheid, iets wat voor mensen met een Surinaamse achtergrond heel belangrijk is. Voor verzorgers kan het ook leuk zijn om al die andere culturen en talen te leren kennen. Ik zeg altijd: doe alsof je op reis bent en sta open voor elkaar.’
Lees hier meer over het Diamant model en de ervaringen van de onderzoekers
-
Diversiteit in onderzoek; zó lukt het
Met allerlei subsidieprogramma’s stimuleert ZonMw gezondheidsonderzoek en zorginnovatie. De organisatie vindt het belangrijk dat onderzoek nuttig is voor diverse groepen in onze samenleving. Daarom vragen ze projectleiders om zo breed mogelijke onderzoeksgroepen te hanteren. Maar hoe bereik je dat? Shirley Ramdas (NOOM) en Mehmet Uygun (Stichting Gezondheid Allochtonen Nederland) leggen in een interview voor de website van ZonMw uit hoe je mensen met een migratieachtergrond betrekt bij onderzoek. Beide organisaties hebben via-via toegang tot een grote onderzoekspopulatie voor onderzoekers. ‘Dat doen we heel graag, maar het is natuurlijk geen kwestie van een blik opentrekken’, geeft Shirley aan. ‘Onderzoekskandidaten vinden kost ook voor ons veel tijd. Onderzoekers doen er echt verstandig aan die tijd in te calculeren. En niet alleen het leggen van contact kost tijd, ook het onderhouden ervan. Je moet weten dat in niet-westerse culturen veel meer de nadruk ligt op de relatie dan in Nederland. Wij merken dat het animo bij de deelnemers afneemt, doordat er vanuit de onderzoekspartijen weinig aandacht is voor échte uitwisseling. Zo krijgen patiënten bijvoorbeeld zelden teruggekoppeld wat er gebeurt met de resultaten. Dat motiveert niet om een volgende keer weer mee te werken aan onderzoek.’ Mehmet wijst op twee andere knelpunten: ‘Veel organisaties komen naar ons toe omdat er weinig migranten reageren op hun onderzoeksoproepen. Dan kijken we bijvoorbeeld naar hun vragenlijsten en dan zien we het al: veel te lang en ingewikkeld. De vertalingen zijn soms in academisch Arabisch of Turks. De meeste immigrantenouderen zijn laaggeletterd en begrijpen daar helemaal niets van! Wat ook vaak voorkomt, is dat er veel schaamte is rond een onderwerp. De meeste mensen uit de doelgroep denken daar gewoon liever niet over na, en willen er al helemáál niet over praten. Maar het zijn vaak wel heel belangrijke onderwerpen. Onze uitdaging is om op een respectvolle manier de nadruk te leggen op gezondheid, zodat mensen bewust kunnen kiezen voor hun toekomst.’
Lees het hele artikel op de website van ZonMw
-
Leidraad cultuurspecifiek zorg
Met de publicatie Leidraad cultuurspecifieke zorg, maak kennis met de leefwereld van oudere migranten, wil het NOOM een bijdrage leveren aan het versterken van bestaande initiatieven voor cultuurspecifieke zorg voor migrantenouderen en wil het helpen om nieuwe plannen uit te werken tot instrumenten en interventies die bijdragen aan het verkleinen van verschillende achterstanden, zoals in gezondheid en beleving van gezondheid, zowel fysiek als psychisch.
De volgende onderdelen maken deel uit van de Leidraad Cultuur Specifieke Zorg:- suggesties over communicatie en bejegening
- aanvullingen die bijdragen aan passende zorg
- scholing om nieuwe kennis eigen en toepasbaar te maken
- naslagwerk dat kan worden gebruikt om met elkaar in gesprek te gaan
Ook bevat de leidraad een overzicht met links naar voorzieningen en informatie op het gebied van cultuursensitieve en cultuurspecifieke zorg.
De leidraad is het resultaat van drieënhalf jaar werken en is tot stand gekomen aan de hand van vele gesprekken met ouderen met een migratieachtergrond en met de mensen die belangrijk voor hen zijn. De publicatie is tot stand gekomen met steun van het ministerie van VWS en maakt deel uit van het bredere project Leidraad cultuurspecifieke zorg.Download hier de Leidraad
-
Seniorencoalitie: Prijsstijgingen noodzaken tot AOW-verhoging
Uit onderzoek van KBO-PCOB blijkt dat de explosieve prijsstijgingen zorgen voor acute koopkrachtproblemen bij ouderen, en al helemaal bij mensen zonder financiële buffer. Nu het kabinet en de coalitiepartijen in het kader van de augustusbesluitvorming aan zet zijn om nog iets van de koopkracht overeind te houden, wil de Seniorencoalitie dat de AOW met spoed wordt verhoogd.Bij Voorjaarsnota heeft het kabinet al besloten tot een extra verhoging van het minimumloon met 2,5% in 2023, 2,5% in 2024 en 2,32% in 2025 (cumulatief 7,5%). Deze verhoging wordt, in afwijking van een eerder plan in het coalitieakkoord, doorgekoppeld naar de AOW.
De Seniorencoalitie, bestaande uit KBO-PCOB, ANBO, de Koepel Gepensioneerden en NOOM, wil nu dat de volledige verhoging van het minimumloon, en daarmee o.a. ook de AOW, naar voren wordt gehaald, naar 2023. Want buitengewone tijden vereisen, met urgentie, buitengewone maatregelen. Senioren hebben met spoed een financiële injectie nodig om hun boodschappen en energielasten te kunnen blijven betalen.IOAOW
In de Voorjaarsnota heeft het kabinet verder aangekondigd dat de inkomensondersteuning AOW (IOAOW)[1] in de jaren 2023 tot 2025 stapsgewijs wordt afgeschaft. Op deze manier wil het kabinet de AOW-koppeling gedeeltelijk financieren. De Seniorencoalitie vindt dat de koppeling hierdoor ook deels een sigaar uit eigen doos is voor AOW’ers. Nu senioren financieel door het ijs aan het zakken zijn, gaat het niet aan de IOAOW af te schaffen. De Seniorencoalitie wil dat dit plan van tafel gaat of dat de AOW wordt opgehoogd met het bedrag dat mensen nu aan IOAOW ontvangen. In ieder geval zou de Seniorencoalitie het onbegrijpelijk vinden als het kabinet de voorgenomen eerste stap van de IOAOW-afbouw in 2023 doorzet.
Lees meer over het koopkrachtonderzoek van KBO-PCOB
Lees de reactie van de Seniorencoalitie op de augustusraming van het CPB
Lees hier het artikel in de Telegraaf met de oproep van de Seniorencoalitie om de AOW te verhogen
-
Surinaamse ouderen leven op dankzij cultuurspecifieke zorg
In Nederland komt de grootste groep 55-plussers met een migratieachtergrond uit Suriname. Maar zij voelen zich niet altijd thuis in de Nederlandse ouderenzorg. De vraag naar cultuurspecifieke woongroepen en verpleegtehuizen groeit, want teruggaan naar Suriname is geen optie.
Mensen met een migratieachtergrond voelen zich echter niet altijd voldoende thuis in de Nederlandse gezondheidszorg, blijkt uit onderzoek van Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS).
In een reportage op NieuwWij vertellen Surinaamse ouderen over hun wensen en ervaringen met betrekking tot cultuursensitief wonen en zorgen.
-
Toolkit voorlichting energietoeslag
In verband met de stijgende energiekosten heeft het ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid een toolkit voorlichting energietoeslag ontwikkeld. Huishoudens met een inkomen rond het sociaal minimum hebben veel moeite om die kosten te betalen. Voor hen heeft de overheid de energietoeslag in het leven geroepen. De financiële tegemoetkoming van 800 euro is bedoeld als bijdrage aan de energiekosten. Nog niet alle huishoudens die mogelijk recht hebben op de energietoeslag en deze zelf dienen aan te vragen, hebben zich gemeld bij de gemeente. Daarom heeft de overheid middelen ontwikkeld die organisaties kunnen gebruiken om hun klanten, medewerkers of andere mensen in hun netwerk attent te maken op het bestaan van de energietoeslag. De Toolkit Energietoeslag bevat de volgende middelen:- De kernboodschap (wat is de energietoeslag en wie kan die krijgen?)
- Een voorbeeldtekst voor een bericht aan uw medewerkers, klanten of anderen in uw netwerk
- Een flyer die u kunt verspreiden onder uw medewerkers, klanten of anderen in uw netwerk
- Een opzet voor social media-berichten (beeld en tekst) waarmee u de boodschap over de energietoeslag eenvoudig verspreidt via uw social media-kanalen
- Een overzicht van de regelingen en verwijzingen naar tips bij geldzorgen door de stijgende energiekosten (Dit overzicht is niet bedoeld voor publicatie door derden, maar kan als ondersteuningsmiddel dienen voor organisaties waar mensen met geldzorgen door de stijgende energierekening aankloppen voor hulp).
De middelen kunnen ook gebruikt worden door gemeenten die (extra) voorlichting willen geven over de energietoeslag. Het is mogelijk om tekst op maat toevoegen aan de afbeeldingen voor social media en de flyer om inwoners te verwijzen naar website of het telefoonnummer van de gemeente. Zodat gemeenten hun inwoners middels de lokale voorlichting gelijk naar de plek kunnen verwijzen waar de toeslag aangevraagd moet worden.
- Een afbeelding voor social media (tekst op maat toe te voegen)
- Een flyer (tekst op maat toe te voegen)
Download hier materialen uit de toolkit (scroll naar beneden)
