Advies: Preventie, het nieuwe normaal in een ouder wordende samenleving

Op woensdag 15 februari 2023 is het advies ‘Preventie, het nieuwe normaal in een ouder wordende samenleving’ van de Raad van Ouderen aangeboden aan de minister voor Langdurige Zorg en Sport. In het advies gaat het over de persoonlijke aanpak van preventie. Denk aan bewegen, gezonde voeding, goede tandzorg en langer doorgaan met bevolkingsonderzoeken. Het advies gaat ook over goede voorzieningen in elke wijk en in elk dorp. Zoals een ontmoetingsplein met activiteiten op het gebied van welzijn, wonen en zorg. Ook komt een flexibel pensioen, toekomstgesprekken op het werk en de maatschappelijke bijdrage van ouderen aan bod. Bedrijven en organisaties hebben daar ook een rol in. Daarom staan er in het advies aanbevelingen over arbeid, basisstructuur en persoonlijke preventie.

Meer zelf doen, meer digitaal en langer thuis kan alleen bij brede preventieve aanpak
De Raad van Ouderen doet een oproep om een brede uitwerking te ontwikkelen voor preventie bij ouderen, over ministeries en overheden heen. Waarbij burgers een actieve, vitale rol hebben. Niet voor en over ouderen, maar samen mét ouderen.
Download het volledige advies

Netwerkversterker Kwok Hung Lau over voorlichting voor Chinezen

In een nieuwe serie artikelen vertellen netwerkversterkers van het NOOM over hoe zij te werk gaan en welke ervaringen zij hebben opgedaan tijdens de uitvoering van hun werk. In dit artikel vertelt netwerkversterker Kwok Hung Lau waarom gezondheidsvoorlichting zo belangrijk is en wat de randvoorwaarden zijn voor effectieve voorlichting. “Belangrijk bij het organiseren van een voorlichtingsbijeenkomst is dat je het thema goed kiest: het moet aansluiten op wat er leeft in een groep: welke vragen hebben ze? wat weten ze al over het thema? Welke gevoeligheden zijn er ten aanzien van het thema? Hét thema de afgelopen periode was natuurlijk Corona. Veel Chinezen hebben informatie gekregen via Whatsapp, de telefoon of van vrienden. Maar lang niet alle informatie is correct, en nogal wat mensen zijn door die informatie op het verkeerde been gezet, wat bijvoorbeeld hun beslissing om zich wel of juist niet te laten vaccineren heeft beïnvloed. Een andere belangrijke voorwaarde voor een succesvolle bijeenkomst is dat de voorlichting wordt gegeven door iemand met gezag of autoriteit. Bij gezondheidsvoorlichting dus een -al dan niet gepensioneerde- arts. Mensen accepteren de informatie dan veel makkelijker en eerder dan van een medisch ongekwalificeerde vrijwilliger. Ik fungeer tijdens de bijeenkomsten als tolk, omdat de voorlichter vrijwel nooit Chinees spreekt. De voorlichting wordt in het Kantonees gegeven. Mocht iemand die taal niet beheersen dan vragen we iemand anders die de taal wel verstaat, naast hem of haar te gaan zitten en waar nodig zachtjes te vertalen”.  Lees het volledige verhaal van Kwok.

Diversiteit in onderzoek; zó lukt het

Met allerlei subsidieprogramma’s stimuleert ZonMw gezondheidsonderzoek en zorginnovatie. De organisatie vindt  het belangrijk dat onderzoek nuttig is voor diverse groepen in onze samenleving. Daarom vragen ze projectleiders om zo breed mogelijke onderzoeksgroepen te hanteren. Maar hoe bereik je dat? Shirley Ramdas (NOOM) en Mehmet Uygun (Stichting Gezondheid Allochtonen Nederland) leggen in een interview voor de website van ZonMw uit hoe je mensen met een migratieachtergrond betrekt bij onderzoek. Beide organisaties hebben via-via toegang tot een grote onderzoekspopulatie voor onderzoekers. ‘Dat doen we heel graag, maar het is natuurlijk geen kwestie van een blik opentrekken’, geeft Shirley aan. ‘Onderzoekskandidaten vinden kost ook voor ons veel tijd. Onderzoekers doen er echt verstandig aan die tijd in te calculeren. En niet alleen het leggen van contact kost tijd, ook het onderhouden ervan. Je moet weten dat in niet-westerse culturen veel meer de nadruk ligt op de relatie dan in Nederland. Wij merken dat het animo bij de deelnemers afneemt, doordat er vanuit de onderzoekspartijen weinig aandacht is voor échte uitwisseling. Zo krijgen patiënten bijvoorbeeld zelden teruggekoppeld wat er gebeurt met de resultaten. Dat motiveert niet om een volgende keer weer mee te werken aan onderzoek.’ Mehmet wijst op twee andere knelpunten: ‘Veel organisaties komen naar ons toe omdat er weinig migranten reageren op hun onderzoeksoproepen. Dan kijken we bijvoorbeeld naar hun vragenlijsten en dan zien we het al: veel te lang en ingewikkeld. De vertalingen zijn soms in academisch Arabisch of Turks. De meeste immigrantenouderen zijn laaggeletterd en begrijpen daar helemaal niets van! Wat ook vaak voorkomt, is dat er veel schaamte is rond een onderwerp. De meeste mensen uit de doelgroep denken daar gewoon liever niet over na, en willen er al helemáál niet over praten. Maar het zijn vaak wel heel belangrijke onderwerpen. Onze uitdaging is om op een respectvolle manier de nadruk te leggen op gezondheid, zodat mensen bewust kunnen kiezen voor hun toekomst.’
Lees het hele artikel op de website van ZonMw

Ervaringen van netwerkversterkers

In een aantal projecten die het NOOM uitvoert zijn zogenaamde netwerkversterkers werkzaam: ervaren professionals met goede contacten met zowel (organisaties en netwerken van) migrantenouderen als met lokale instellingen voor zorg en welzijn, met beleidmakers en met de politiek. Zij ondersteunen netwerken van en voor migrantenouderen, breiden deze – waar mogelijk – uit en geven de aanzet tot nieuwe netwerken. De netwerkversterkers zijn actief in de steden Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag en in de regio Brabant, Twente en Midden-Nederland.
In een nieuwe serie artikelen vertellen ze hoe ze te werk gaan en welke ervaringen ze daarbij het afgelopen jaar hebben opgedaan. Shirley Ramdas werkt in Utrecht. Contact leggen met nieuwe of nog niet bekende netwerken om te horen welke problemen zij signaleren is een van haar taken; samen met die netwerken activiteiten als voorlichtingsbijeenkomsten organiseren is een andere, maar vooral de activiteiten om ouderen te stimuleren meer te bewegen bieden haar veel voldoening: die activiteiten zorgen voor reuring in de groepen en helpen gevoelens van eenzaamheid terug te dringen. Lees hier de ervaringen van Shirley

Zeer warm weer; nationaal hitteplan van kracht

Het Nationaal Hitteplan geldt vanaf 10 augustus in het hele land. De komende dagen loopt de temperatuur op tot boven de dertig graden. Het hitteplan blijft waarschijnlijk van kracht tot na het weekend.
Voor een aantal kwetsbare doelgroepen, met name ouderen en mensen met een chronische aandoening, is aanhoudend warm weer een risico voor de gezondheid. Geadviseerd wordt voldoende water te drinken, koelte op te zoeken en lichamelijke inspanning te beperken.
De GGD Rotterdam biedt in onderstaand artikel uitgebreide informatie over wat te doen bij hitte.

Wie lopen er risico bij warm weer?
Warm weer vormt voor bepaalde mensen een groter risico dan voor anderen. Ouderen vormen de grootste risicogroep. Bij hen is de temperatuurregulatie van het lichaam vaak slechter en hebben zij een verminderd dorstgevoel. Ook mensen met een chronische (lichamelijke of psychiatrische) aandoening, personen in een sociaal isolement, mensen met overgewicht en jonge kinderen (0-2 jaar) zijn extra kwetsbaar. Daarnaast kan het gebruik van specifieke geneesmiddelen leiden tot gezondheidsrisico’s bij aanhoudend warm weer. 

Effecten van aanhoudend warm weer
Als warme weersomstandigheden meerdere dagen aanhouden, kan dit leiden tot een verminderd welzijn en gezondheidsproblemen. Klachten variëren van vermoeidheid, concentratieproblemen, duizeligheid en hoofdpijn, huidklachten zoals jeuk en uitslag met blaasjes tot gevolgen van uitdroging zoals kramp, misselijkheid, uitputting, flauwte en bewusteloosheid. Uitdroging kan met name bij ouderen en mensen met hart- en vaatziekten leiden tot verstoring van de bloeddoorstroming van vitale organen (hart, longen, hersenen, nieren) met mogelijk levensbedreigende gevolgen.

Wanneer is het té warm?
Het Nationaal Hitteplan treedt in werking als de kans op aanhoudend extreem warm weer zeer groot is, dit gebeurt meestal landelijk maar kan ook regionaal. Het gaat hierbij om minstens vier opeenvolgende dagen met een temperatuur van 27 °C of hoger. Echter, gezondheidseffecten kunnen ook al bij lagere temperaturen voorkomen. Onderzoek heeft uitgewezen dat sterfte door hitte onder ouderen toeneemt bij temperaturen boven de 17-23 °C. Warm weer kan dus tot gezondheidsproblemen leiden zonder dat er sprake is van extreme warmte of hitte. Dit geldt met name voor gevoelige groepen zoals ouderen en mensen met een chronische aandoening.

Rol van de GGD
De GGD Rotterdam-Rijnmond communiceert actief over hittegerelateerde onderwerpen, zoals verkoeling zoeken, zonnebrandpreventie, voldoende drinken gedurende de dag en zorgen voor elkaar. De GGD volgt het Nationaal Hitteplan, dat door het RIVM en KNMI wordt geactiveerd. Als het Hitteplan wordt geactiveerd, informeren zij organisaties en burgers landelijk over de risico’s van hitte en delen ze tips om negatieve gezondheidseffecten te voorkomen.
Gemeenten in de regio krijgen daarnaast van de GGD het advies een lokaal hitteplan te ontwikkelen. In een lokaal hitteplan worden concrete afspraken vastgelegd met lokale partijen om risicogroepen te bereiken zodra het aanhoudend warm weer wordt. Tot slot kan de GGD meedenken over de inrichting van de fysieke leefomgeving op het gebied van hitte/klimaat.

Meer informatie
 Aanmelden voor de nieuwsbrief rondom activering van het Nationaal Hitteplan kan via cGM@rivm.nl. Meer informatie over hitte en gezondheid kunt u nalezen via de onderstaande links:

Met dank aan gemeente Rotterdam.

Alcohol en ouder worden gaan niet goed samen

Voor (te)veel mensen gaan feest en alcohol hand in hand. Wat nog lang niet iedereen weet, is dat de schadelijke effecten van alcohol toenemen met het ouder worden. In 4 filmpjes (in het Nederlands, Portugees, Hindoestaans en Papiaments) en een factsheet  wordt kort en krachtig uitgelegd waarom minder of helemaal geen alcohol beter is, in het bijzonder voor ouderen. ‘Gezond genieten’ is een samenwerkingsproject van KBO-PCOB en NOOM, mede mogelijk gemaakt door IKPAS

Bekijk de video in het Portugees, Papiaments of Hindoestaans