Voor minder digitaal vaardigen zijn de digitale ontwikkelingen in het betalingsverkeer soms een uitdaging en vormt de sluiting van bankfilialen een extra handicap. Uit gesprekken met belangenorganisaties en personen uit de verschillende doelgroepen bleek dat een aanzienlijk deel van de groepen in een kwetsbare positie -waaronder migrantenouderen- de kwaliteit van het betalingsverkeer dan ook minder was gaan waarderen. Deze signalen en de uitkomsten van de Bereikbaarheidsmonitor 2021 leidden tot de ontwikkeling en vaststelling op 20 mei 2021 van een gezamenlijk Actieplan Toegankelijk Betaalverkeer van banken en belangenorganisaties, vertegenwoordigd in het MOB (Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer). Dit actieplan heeft als doel de communicatie met -, de informatie aan – en de dienstverlening voor groepen in een kwetsbare positie binnen twee jaar meetbaar te optimaliseren.
In het artikel Actieplan Toegankelijk Betalingsverkeer worden de resultaten van de eerste fase van het plan beschreven en wordt ingegaan op de doelen en activiteiten voor de volgende fase.
Download hier het artikel
Signaleringen
-
Stand van zaken Actieplan Toegankelijkheid Betalingsverkeer
-
400.000 ouderen de dupe van ‘schandalige’ ontkoppeling AOW
ANBO, KBO-PCOB, de Koepel Gepensioneerden en NOOM tekenen protest aan tegen het voornemen uit het regeerakkoord de koppeling tussen minimumloon en AOW los te laten. Daardoor krijgt een groep van bijna 400.000 ouderen er geen cent bij.
Vakbonden en ouderenorganisaties zijn boos dat de historische koppeling, die bestaat sinds 1980, met één ‘pennenstreek’ dreigt te worden verbroken. Dreigt, want de plannen moeten nog in wetgeving worden omgezet en daarna door het parlement worden geloodst.
In het regeerakkoord staat wel dat ouderen worden gecompenseerd middels een hogere ouderenkorting. Dat is een bedrag dat ouderen mogen aftrekken van de belasting die ze moeten betalen. Maar de vraag is of dat effect heeft: de ouderenkorting is namelijk alleen beschikbaar voor ouderen met een verzamelinkomen tot circa 50.000 euro. Maar om de ouderenkorting te kúnnen krijgen, moet je wel belasting betálen. En dat is voor de mensen met alleen AOW of AOW met een aanvullend pensioen tot 500 euro bruto per maand, zo’n 400.000 ouderen, nou juist niet het geval. Het gaat dus om een veel grotere groep dan de coalitiepartijen doen voorkomen. Bovendien klopt de bewering van de coalitiepartijen dat al met een beetje aanvullend pensioen de verhoging van de ouderenkorting te merken zal zijn niet volgens NOOM-coördinator Lucia Lameiro: “Uit de CBS-publicatie “Materiële welvaart in Nederland 2020 blijkt dat 1 op 20 huishoudens (ofwel 110.000 huishoudens) in 2018 bovenop hun AOW geen of hooguit 250 euro bruto per maand aan aanvullende inkomsten hadden. Daarnaast moesten bijna 218 duizend huishoudens het maandelijks stellen met 250 tot 500 euro bovenop de AOW. Dat zijn bij elkaar opgeteld 328.000 huishoudens die de ontkoppeling van de AOW direct gaan voelen in hun portemonnee. Daarbij blijkt uit het SEO rapport 2017-09 dat ruim 25.000 65+huishoudens met een niet-westerse achtergrond – dat is meer dan 40% – onder de armoedegrens leeft (dat percentage is 2,5% bij de ouderen zonder migratieachtergrond). De coalitiepartners onderschatten en negeren dus de armoede onder ouderen en in het bijzonder ouderen met een migratieachtergrond. Deze ouderen gaan niets merken van de verhoging van de ouderenkorting, wel van deze ontkoppeling van de AOW, bovenop de stijging van de kosten van levensonderhoud.”
Lees ook het artikel in het AD
-
Seniorenorganisaties verontrust: Kabinet heeft blinde vlek voor koopkracht ouderen
De nieuwe regeringscoalitie heeft totaal geen oog voor de inkomenspositie van ouderen. Zij profiteren op geen enkele manier mee van de welvaart, vinden de gezamenlijke ouderenorganisaties.
ANBO, KBO-PCOB, Koepel Gepensioneerden en NOOM vinden dat het kabinet snel duidelijk moet maken hoe ouderen worden gecompenseerd voor het loslaten van de koppeling tussen het minimumloon en de AOW. Het minimumloon gaat stapsgewijs met 7,5% omhoog, de AOW niet.
In het regeerakkoord staat dat AOW’ers worden gecompenseerd via een hogere ouderenkorting. Mensen met alleen AOW of met een klein aanvullend pensioen hebben hier niets aan. Wat het betekent voor de andere groepen AOW’ers is niet duidelijk, omdat een verdere uitwerking in het regeerakkoord ontbreekt. Dat stelt de ouderenbonden niet gerust.
De inkomenspositie van ouderen staat al jaren onder druk. Werkenden zijn er de afgelopen elf jaar bijna 18% in koopkracht op vooruit gegaan, gepensioneerden hebben bijna 5% moeten inleveren.
De aanvullende pensioenen zijn al jaren niet meegegroeid met de prijsontwikkeling. Indexatie is volgens de ouderenorganisaties direct nodig. Door de hoge inflatie van nu komt de koopkracht alleen maar verder onder druk te staan. Helaas laat de nieuwe coalitie nergens een visie zien op de koopkrachtontwikkeling voor de komende jaren.
ANBO, KBO-PCOB, Koepel Gepensioneerden en NOOM zijn wel tevreden over de plannen voor woningbouw in het regeerakkoord. Het nieuwe kabinet wil per jaar tot 100.000 woningen gaan bouwen, met extra aandacht voor onder anderen senioren. Ook komt er meer ruimte voor alternatieve woonvormen. De seniorenorganisaties dringen hier al jaren op aan en zijn blij dat de nieuwe coalitie er nu in meegaat.
Het ouderenbeleid wordt ook in dit regeerakkoord nog steeds vanuit het perspectief van zorg benaderd. De gezamenlijke ouderenorganisaties vinden dat een gemiste kans. Het is tijd voor integraal ouderenbeleid voor de groeiende groep senioren in ons land. Vanuit alle departementen moet ouderenbeleid worden ontwikkeld en met elkaar afgestemd, op het gebied van inkomen, wonen, welzijn, veiligheid, digitalisering, zorg en zingeving.
-
Handreiking ‘Praat op tijd over je levenseinde’ helpt patiënt het gesprek aan te gaan over zorg in de laatste levensfase
Welke zorg wil je ontvangen in je laatste levensfase? Op tijd praten over je levenseinde is belangrijk om in die fase de zorg te krijgen die bij jouw wensen en behoeftes past. ‘Praat op tijd over je levenseinde’ geeft praktische tips en aandachtspunten die kunnen helpen om het gesprek aan te gaan over de laatste levensfase met naasten én je dokter. Want door op tijd te praten met de dokter, weet zij/hij beter welke zorg het beste past.
Deze handreiking is bedoeld voor iedereen die met zijn dokter wil of moet praten over het levenseinde. Over bijvoorbeeld: wat wil je dat de dokter doet als je veel pijn hebt of op een andere manier lijdt? Wil je het liefst thuis sterven, in het ziekenhuis of in een hospice? Heb je een schriftelijke wilsverklaring? Voor artsen is er ook een handreiking over dit onderwerp, deze is te vinden op de website van de KNMG.
De inhoud van deze handreiking is gebaseerd op de handreiking ‘Tijdig praten over het levenseinde’ van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) in samenwerking met het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG).
De handreiking is onder andere aangevuld met nieuwe informatie over palliatieve zorg, het schriftelijk euthanasieverzoek en euthanasie bij dementie.
De patiëntenfederatie Nederland heeft samen met de KNMG deze brochure voor patiënten en naasten gemaakt. Daarbij hebben meerdere organisaties vanuit het perspectief van de patiënt en/of naaste meegedacht en meegelezen.
Bekijk de brochure
-
Mantelzorger uit andere cultuur spreekt zich uit in Zwolse film
Met Ik zie jou wil vrijwilligersorganisatie Zwolle Doet! laten zien hoe zij de zorg voor hun naaste(n) ervaart en hoe daar vanuit verschillende culturen naar gekeken wordt.
De film duurt twintig minuten en bestaat uit interviews met Emine, Chanela, Fatima en Dahlia. Dat mantelzorg zwaar is, is nagenoeg bekend. Bij de 60-jarige Emine gaat het zelfs zo ver dat zij haar baan opgaf om voor haar van oorsprong Turkse ouders te zorgen. Het voelt soms als een loden last, maar dat spreek je in haar cultuur niet gauw hardop uit. Nee zeggen heeft in sommige culturen grote gevolgen.’’ Emine: ,,Ik wilde mijn werk niet opgeven, maar mijn ouders accepteren thuiszorg niet. Zelfs een schoonmaker niet.’’. Maar ook de andere geïnterviewden”. Zorgbehoevende ouders gaan ervan uit dat de kinderen naar hen omzien, iets wat als vanzelfsprekend wordt ervaren, ook door hun kinderen zelf. Extra complex is het omgaan met de dementie van ouders: ,,Bij dementie ga je terug in de tijd. Mijn ouders zijn gehecht aan rituelen van jaren geleden, daar probeer ik rekening mee te houden. Dat geeft ze rust. Een voorbeeld? Vroeger hadden we geen warm water om ons te wassen, dat moest gekookt worden. Dat wil mijn moeder nog steeds op die manier. Als je daar met ze over gaat twisten, maak ik het mezelf moeilijker, en ik heb het al moeilijk genoeg’’, vertelt Emine.
Op 9 december volgt nog een openbare digitale première van de film. Opgeven voor de online-vertoning kan via info@zwolledoet.nl.
Lees het volledige artikel op de website van De Stentor
-
Samen ouder worden met een migratieachtergrond
Op 35 plekken verspreid over het land wordt er onder de noemer Samen Ouder Worden druk geëxperimenteerd en geleerd: wat doen en helpt ouderen om actief te blijven, en welke rol speelt vrijwilligerswerk daarin? Aan de lokale trajecten doen overal verschillende partijen mee. Lucia Lameiro is coördinator bij het NOOM en programmamedewerker voor Samen Ouder worden in Rotterdam. Op de website vrijwilligerswerk.nl vertelt zij waarom het NOOM betrokken is bij Samen Ouder Worden: “Samen Ouder Worden levert een goede aanvliegroute voor het verhaal over de oudere migrant. Dat verhaal is bij het NOOM al lang bekend. Maar nu zitten wij met allemaal welwillende gesprekspartners aan tafel. Alle partijen die betrokken zijn bij Samen Ouder Worden willen immers de vrijwillige inzet voor en door ouderen versterken. Ze zijn er niet specifiek voor ouderen met een migratieachtergrond, maar ze staan daar zeker voor open en willen graag de brug slaan.’
Het is nodig dat het verhaal van migrantenouderen verteld wordt, weet Lameiro. Want ondanks grote verschillen qua land van herkomst en achtergrond, delen veel van deze mensen belangrijke kenmerken. En die kunnen hen belemmeren om mee te doen aan vrijwilligerswerk. Het gaat meestal om een combinatie van belemmeringen: de inkomenssituatie, de gezondheid en de taal- en digitale vaardigheden. Enkele voorbeelden: ‘Deze ouderen hebben meestal een onvolledige AOW en maken vaak geen gebruik van de regelingen om armoede te bestrijden. Niet iedereen staat er bij stil, maar je vrijwillig inzetten kost gewoon geld. Je moet naar de plek toe, je koopt een bakje koffie, een cadeautje voor een maatje, dat soort zaken.’ Een andere grote belemmering vormen de taal- en de digitale vaardigheden. ‘Geschreven taal komt vaak niet aan bij migrantenouderen’, zegt Lameiro. Dus met wervingsadvertenties in de buurtkrant bereik je hen niet. In het Nederlands sowieso niet, maar soms in de eigen taal ook niet. Beter is het als zij rechtstreeks aangesproken worden door sleutelfiguren met dezelfde taal en achtergrond.
Lees het volledige artikel op Vrijwilligerswerk.nl
-
Deel van gemeenten wil af van kostendelersnorm
De tien grootste gemeenten maken tientallen tot meer dan honderd keer per jaar uitzonderingen op de kostendelersnorm. Die bepaalt dat als mensen in de bijstand met meerdere volwassenen samenwonen de gemeente de hoogte van de bijstandsuitkering moet aanpassen. Vooral als de kans bestaat dat iemand daardoor dak- of thuisloos wordt, grijpen gemeenten in, blijkt uit een rondgang van de NOS. Vaste uitzonderingen maken mag niet, maatwerk leveren wel. Gemeenten doen dat af en toe. De meest gemaakte uitzonderingen zijn bij alleenstaande moeders, mensen in de schuldhulpverlening en mensen die dakloos dreigen te worden. Maar gemeenten noemen soms ook het verlenen van mantelzorg als reden voor maatwerk.
Zo’n uitzondering maken is ingewikkeld en kost tijd. Een deel van de gemeenten wil daarom (gedeeltelijk) van de kostendelersnorm af, omdat ze naar eigen zeggen tegen de grenzen van de wet aanlopen.
Lees meer op de site van de NOS
-
Mantelzorgers: deel je zorg!
In Nederland zijn zo’n vijf miljoen mensen mantelzorger. Jörgen Raymann is één van hen. Zorg jij voor een naaste die langdurig ziek is, een beperking of psychische problemen heeft of hulpbehoevend is? Dan ben jij ook mantelzorger. Deel net als Jörgen Raymann je zorg. Vind extra hulp. Ga naar www.mantelzorg.nl
-
Actieplan Toegankelijk Betaalverkeer; hoe houden we het betalingsverkeer voor iedereen toegankelijk en werkbaar in de digitale wereld
De toenemende digitalisering van het betalingsverkeer lijkt en logische ontwikkeling: alles wordt immers steeds meer digitaal. Denk maar aan de DIGID, het maken van een afspraak met de dokter of in het ziekenhuis, de coronapas en de contacten met de gemeente. Overheid, bedrijven en instellingen, zoals banken, gaan er steeds meer van uit dat iedereen, ook ouderen, digitaal vaardig zijn, beschikken over een tablet of laptop en de laatste updates van apps hebben staan op hun (meest recente) smartphone en natuurlijk dat zij ook beschikken over een internetbundel en/of wifi thuis. Maar we weten allemaal dat dit voor heel veel ouderen niet het geval is. In het bijzonder geldt dit voor ouderen met een migratie-achtergrond.
Zij beschikken vaak niet over de noodzakelijke digitale vaardigheden, niet over alle noodzakelijke apparatuur en ook niet over een eigen internetverbinding. Dit komt omdat de digitale ontwikkelingen te snel gaan, omdat ouderen (denken) het niet meer te kunnen leren maar ook omdat veel ouderen financieel niet in staat zijn om de noodzakelijke apparatuur en internetverbinding aan te schaffen en up to date te houden.
Om hierin verbetering te brengen is een actieplan ontwikkeld dat moet worden uitgevoerd door een kernteam met daarin de Betaalvereniging, De Nederlandse Bank en NOOM. In dit artikel beschrijft Ed Klute (vertegenwoordiger van het NOOM in het kernteam) de achtergronden en doelstellingen van het actieplan:
1) banken, NOOM en andere belangenorganisaties werken samen om de ondersteunende diensten van de banken beter af te stemmen op ouderen en beter onder de aandacht te brengen van de ouderen.
2) Met de banken worden afspraken gemaakt om tijdig komende veranderingen te bespreken en mogelijke negatieve gevolgen voor ouderen en andere “kwetsbare” groepen te analyseren en te voorkomen.
3) Ontwikkelen van een transparante klachtenprocedures waarmee klanten hun problemen bij de banken kunnen neerleggen en inzicht krijgen in de afhandeling.
Lees het volledige artikel
-
Rijk of arm? Ook voor je gezondheid maakt inkomensongelijkheid verschil.
Leven in armoede geeft chronische stress die de lichamelijke en geestelijke gezondheid van ouderen aantast. Stress tast echter ook de cognitieve capaciteit aan, waardoor mensen minder verstandige beslissingen nemen. Zowel armoede- als gezondheidsinterventies bij ouderen moeten hier rekening mee houden. Dat is de strekking van het artikel “Geld maakt niet gelukkig. Maar armoede maakt wel gestrest en ongezond’ van Carolien Smits, Jennifer van den Broeke, Karen Hosper, Sanne Niemer en Lucía Lameiro Garcia in Tijdschrift Geron 3, 2021.
Dat geldt ook voor oudere migranten die immers een relatief groot risico op armoede lopen. Volgens het Netwerk Organisaties Oudere Migranten
(NOOM) leeft 40% van hen langdurig en structureel onder het
bestaansminimum.
Het artikel bevat naast achtergrondinformatie en cijfers, ook aanbevelingen en links met meer informatie en methodieken voor ambtenaren, zorgverleners en beleidsmakers.
